Część aparatów dostępnych na rynku posiada możliwość wykonywania zdjęć beż użycia migawki mechanicznej, czyli używając tylko migawki elektronicznej.
W wielu wypadkach jest to rewelacyjne rozwiązanie, jednak niestety musimy pamiętać o pewnych ograniczeniach, jakie niesie za sobą używanie tego trybu.
Mój krótki tekst opisujący plusy i minusy tego rozwiązania oprę o aparat Sony A7R2, który oczywiście taką opcję posiada.
Pierwszą zaletą z jaką się spotkamy podczas używania migawki elektronicznej jest jej całkowicie bezgłośna praca. Jedyne dźwięki jakie aparat wtedy z siebie wydaje, to dźwięk pracującej stabilizacji, przysłony obiektywu lub w zależności od użytego obiektywu, pracy silnika AF.
Docenią to zwłaszcza osoby, które pracują w miejscu gdzie potrzeba zachować ciszę np. fotografujący spektakle teatralne, fotografowie ślubni itd.
Drugą zaletą jest zminimalizowanie drgań aparatu, podczas robienia zdjęcia. Dzięki bardziej stabilnej pracy będziemy mogli uzyskać dłuższe czasy naświetlania, bez widocznego poruszenia podczas wykonywania zdjęć z ręki.
Trzecia, to oczywiście mniejsze zużycie aparatu. Skoro migawka mechaniczna nie pracuje, to znaczy że w tym czasie się nie zużywa.
Niestety nie ma róży bez kolców, tryb migawki elektronicznej ma pewne ograniczenia.
Przede wszystkim używając tego trybu nie będziemy w stanie uzyskać maksymalnej rozpiętości tonalnej jaką oferuje Sony A7R2. Zdecydowanie mniej jest rejestrowanych szczegółów w cieniach i podczas ich odzyskiwania, możemy zobaczyć bardziej także zaszumiony obraz, dodatkowo oszpecony artefaktami typu banding. Poniżej przykład, na którym widać porównanie odzyskiwania z cieni (Camera RAW).
Scena testowa.
Kolejnym problemem dającym się we znaki podczas używania migawki elektronicznej jest rolling-shutter zwany także jello. Jak on się objawia? Najczęściej jest on widoczny podczas fotografowania w sztucznym świetle, jako poziome pasy na zdjęciu (na filmie są one często ruchome). Spowodowane jest to przez migające światło (migotania tego nie dostrzega nasze oko, związane jest to z bezwładnością naszego zmysłu wzroku) oraz pewną cechę stosowanych obecnie powszechnie w aparatach matryc CMOS. Jeśli będziemy fotografować z użyciem elektronicznej migawki z ustawieniem czasu krótszym niż 1/50s (np. 1/160s) w sztucznym świetle, to właśnie wtedy doświadczymy na zdjęciach tego efektu.
Poniżej przykład użycia migawki elektronicznej przy czasie 1/160s i sztucznym świetle, oraz przy tych samych parametrach, ale z użyciem migawki mechanicznej. Mechanizmy wykrywania migotania światła, jakie są dostępne w aparacie, umożliwiają często wykonanie zdjęcia w sztucznym migającym świetle, do czasu 1/100s.
Innym przykładem efektu rolling-shutter będzie widoczny na zdjęciu zrobionym z migawką elektroniczną, będzie przechył szybko poruszających się obiektów.
Oczywiście efekt rolling-shutter, matrycy CMOS, jest także obecny podczas używania migawki mechanicznej, jednak jest on znacznie mniej widoczny niż przy użyciu migawki elektronicznej.
Kiedy w takim razie używać migawki elektronicznej i przy jakich parametrach?
Wszędzie tam gdzie ważne jest zachowanie jak największej ciszy oraz tam gdzie nie fotografujemy odpowiednio szybko poruszających się obiektów (zwłaszcza jeśli fotografujemy przy sztucznym, migającym świetle). Dla przykładu idealną okazją na użycie migawki elektronicznej będzie fotografowanie spektaklu w teatrze, oczywiście pod warunkiem, że będzie to przedstawienie raczej statyczne. Jeśli będzie to coś bardziej dynamicznego, np. balet, to zdecydowanie lepiej będzie użyć migawki mechanicznej i krótszych czasów ekspozycji. Innym przykładem będzie fotografowanie ślubu, oczywiście z wyjątkiem jego bardziej dynamicznych części (jak np. droga pod ołtarz).
Jeśli musimy wykonać zdjęcia do np. timelapse, to użycie migawki elektronicznej w znacznym stopniu zmniejszy zużycie naszego aparatu.
Przykładów kiedy warto zastosować migawkę elektroniczną jest wiele, ja ją stosuję praktycznie cały czas.
Odradzam używanie migawki elektronicznej tam gdzie musimy fotografować w sztucznym świetle przy krótkich czasach naświetlania (krótszych niż 1/100s). Użycie migawki elektronicznej nie sprawdzi się także wszędzie tam, gdzie będziemy chcieli uzyskać jak największą rozpiętość tonalną (w dalszej obróbce) fotografowanej sceny.
Przykłady opisałem w oparciu o możliwości aparatu Sony A7R2. W przypadku innych aparatów część zalet/wad może w pewnym stopniu się różnić lub nasilać. Dla przykładu, w Sony A7R2 podczas używania migawki elektronicznej nie możemy używać trybu seryjnego, który jest za to obecny w aparatach Sony A6300 oraz A6500 niestety z ograniczeniem do maksymalnie 3 klatek na sekundę. Ograniczenia takiego nie posiada Olympus OMD E-M1 II, dzięki czemu używając w nim migawki elektronicznej, jesteśmy w stanie uzyskać szybkość aż 60 klatek na sekundę fotografując w trybie seryjnym!!!
